De Britse Modern Slavery Act en deze naleven

Het aantal bekende slachtoffers van moderne slavernij is in 25% toegenomen in 2022, in vergelijking met 2019. Het algemeen verslag over mensenhandel in 2024 van het VN-Bureau voor Drugs en Criminaliteit (UNODC) heeft een boodschap voor bedrijven: Het voorkomen van moderne slavernij is van groot belang om werknemers te beschermen en te zorgen voor verantwoorde toeleveringsketens.

Hierbij is het noodzakelijk om het snijvlak van de bedrijfswereld en mensenrechten te begrijpen in de context van moderne slavernij. Bedrijven moeten zich proactief bezighouden met praktijken waardoor ze kunnen garanderen dat hun bedrijf niet bijdraagt aan mensenrechtenschendingen, waaronder moderne slavernij. Hiervoor moeten ze beleidsregels en procedures implementeren om risico's op dwangarbeid, kinderarbeid en mensenhandel te herkennen en elimineren in hun toeleveringsketen. Zo kunnen bedrijven aantonen dat ze een goed bedrijfsbestuur hanteren en kunnen ze reputatieschade voorkomen. Zo kunnen ze ook wettelijke regels naleven, zoals de Britse Modern Slavery Act.

Wat is de Britse Modern Slavery Act?

De Britse Modern Slavery Act is een wetgeving die is gericht op het tegengaan van moderne slavernij en mensenhandel in toeleveringsketens. De wet is aangenomen in 2015 en omvat eerdere strafbare feiten zoals mensenhandel, slavernij en verschillende vormen van uitbuiting die te vinden zijn in andere wetgeving, waaronder de Sexual Offences Act 2003.

Wie moet de Britse Modern Slavery Act naleven?

De vereisten van de Britse Modern Slavery Act zijn van toepassing op alle commerciële organisaties die actief zijn in het Verenigd Koninkrijk die goederen of diensten leveren en een totale omzet hebben van £ 36 miljoen of hoger. De wet is ook van kracht buiten het VK en is van toepassing op commerciële organisaties die buiten het VK zijn opgericht en zakendoen in elk deel van de VK.

Volgens de wet is een commerciële organisatie een bedrijf, hetzij een onderneming hetzij een partnerschap, dat zakendoet in elk deel van de VK. Dit zakendoen omvat iedere soort handel (bv. loodgieterswerk) of beroep (bv. accountancy) naast het bieden van goederen of services.

Deze omzetdrempel is collectief van toepassing op groepsondernemingen met dochterondernemingen. Stel bijvoorbeeld dat Bedrijf A, Bedrijf B en Bedrijf C deel uitmaken van dezelfde groep en ieder een omzet van minstens £ 12 miljoen hebben. In dit geval zijn de vereisten van de Britse Modern Slavery Act van toepassing. De groep moet er dan voor zorgen dat alle bedrijven de wetgeving naleven.

Vereisten van de Britse Modern Slavery Act

Momenteel is de enige vereiste van de Britse Modern Slavery Act te vinden in Sectie 54 van de Modern Slavery Act 2015 (Transparancy in the Supply Chains).

Hierdoor zijn organisaties die voldoen aan de omzetdrempel verplicht om jaarlijks een rapport uit te brengen met betrekking tot moderne slavernij en mensenhandel waarin ze uitleggen welke maatregelen ze hebben genomen om moderne slavernij in hun bedrijfsvoering en toeleveringsketens te voorkomen. Indien er geen maatregelen zijn genomen, moet dit ook worden benoemd.

Wat er moet worden opgenomen in een rapport met betrekking tot moderne slavernij

Organisaties moeten binnen zes maanden na het einde van hun boekjaar het rapport met betrekking tot moderne slavernij uitbrengen. Het rapport moet op een duidelijk zichtbare plek op de website van de organisatie staan (indien de organisatie een website heeft) en moet het volgende bevatten:

• Beleid met betrekking tot moderne slavernij en mensenhandel
• Risicobeoordelingen en risicobeheer in de bedrijfsvoering en toeleveringsketen
• KPI's waarmee de genomen maatregelen tegen moderne slavernij worden gemeten
• Due diligence-processen
• Personeelstraining op het gebied van moderne slavernij

Het jaarlijkse rapport met betrekking tot moderne slavernij moet worden goedgekeurd door de raad van bestuur. Ook is er een handtekening van een directeur vereist. Naast het publiceren van rapporten op de website, kunnen organisaties de rapporten registreren in het register van rapporten met betrekking tot moderne slavernij van de Britse overheid.

Gevolgen van niet-naleving van de Modern Slavery Act

Er worden momenteel geen directe sancties opgelegd door de Britse Modern Slavery Act indien de transparantievereisten niet worden nageleefd. Er zijn echter twee voorbehouden:

1. De Britse overheid kan echter de vereiste van Sectie 54 verplichten via een gerechtelijk bevel. Het niet nakomen van een bevel wordt dan beschouwd als 'minachting van het hof', met een mogelijke boete als straf.
2. De Modern Slavery Act wordt hervormd op de middellange termijn wegens kritiek op de rapportagevereisten van Sectie 54 en de algemene ineffectiviteit van de wet bij het implementeren van rapportages over moderne slavernij in de Britse bedrijfscultuur. De komende hervormingen zijn hoogstwaarschijnlijk in de vorm van straffen voor niet-naleving.

Komende hervormingen van de Britse Modern Slavery Act

De Britse Modern Slavery Act is bekritiseerd wegens de ineffectiviteit als gevolg van de slechte toepassing en het beperkte bereik van rapportages over moderne slavernij, alsook gebrek aan handhaving. Hierdoor is er gepleit voor hervormingen en dat de Britse overheid de Modern Slavery Act onafhankelijk laat evalueren. De bevindingen van deze evaluatie zijn gepubliceerd in 2019 en werden gevolgd door een openbare raadpleging. Er werden uiteindelijk echter geen wijzigingen in de wetgeving doorgevoerd. In januari 2024 werd een commissie voor het House of Lords opgericht om mogelijke wijzigingen in de Modern Slavery Act te overwegen.

Hoewel er nog geen hervormingen in de wetgeving zijn geïmplementeerd, leggen de aanbevelingen uit 2019 de nadruk op gebieden die waarschijnlijk zullen veranderen. Deze aanbevelingen omvatten verplichte rapportagevereisten (waaronder de vereiste om een rapport met betrekking tot moderne slavernij te publiceren), één handhavingsinstantie en een uitbreiding van de due diligence-verplichtingen voor moderne slavernij die verdergaat dan de toeleveringsketen.

Introductie van verplichte rapportagevereisten

Met de evaluatie van 2019 werd aangeraden dat rapportage volgens Sectie 54 verplicht en strenger moest worden. Hierdoor kunnen derde partijen betere vergelijkingen maken tussen organisaties. Om te garanderen dat het publiek toegang heeft tot rapporten van Sectie 54, kunnen bedrijven worden verplicht om hun rapporten te publiceren in het register voor rapporten met betrekking tot moderne slavernij van de Britse overheid. Hoewel het register al bestaat, zijn bedrijven niet verplicht om rapporten in te dienen.

Due diligence-verplichten die verdergaan dan de toeleveringsketen

Organisaties kunnen verwachten dat er meer aandacht wordt besteed aan hun bedrijfsvoering binnen de ondernemingsgroep. Er wordt ook toezicht gehouden op de toeleveringsketen en de relaties met klanten en andere partners. Dit leidt waarschijnlijk tot bijkomende onderwerpen met betrekking tot de rapportagevereisten, waaronder:

• Openbaarmaking van incidenten met betrekking tot moderne slavernij
• Openbaarmaking van bekende of bijbehorende risico's en genomen maatregelen
• Klokkenluiders- en klachtenprocedures
• Externe samenwerking en partnerschappen
• Bestuur, verantwoording, gegevens en bewijs

Handhaving van rapportage

Met de evaluatie van 2019 van de Britse Modern Slavery Act werd geschat dat een alarmerend aantal van 40% van in aanmerking komende bedrijven niet voldeed aan Sectie 54 en dat er niet werd geprobeerd om deze na te komen. In de evaluatie werd voorgesteld dat er een gefaseerde handhaving werd ingevoerd waarmee eerste waarschuwingen worden geëscaleerd naar boetes op basis van de omzet, naar dagvaardingen en bevelen voor betere naleving.

Daarnaast werd in de evaluatie de nadruk gelegd op het belang van maatregelen tegen bedrijfsverantwoordelijken met de rapportageplicht. Met sommige mogelijke hervormingen worden bedrijven wellicht verplicht om een bestuurslid aan te wijzen die persoonlijk verantwoordelijk is voor het opstellen van het rapport (en dus ook voor niet-naleving).

Regelgevingen met betrekking tot moderne slavernij over de wereld

Het VK is niet het enige rechtsgebied dat een wetgeving voor moderne slavernij invoerde. In de afgelopen tien jaar is er een groeiende trend wat betreft verplichte en afdwingbare verantwoordingsplichten om schendingen van mensenrechten tegen te gaan. Hierdoor zijn er wereldwijd steeds meer regelgevingen ingevoerd, waaronder:

• De Canadese Modern Slavery Act
• De Australische Modern Slavery Act
• De Noorse transparantiewet
• De California Transparency in Supply Chains Act (CTCSA)

Deze regelgevingen delen gemeenschappelijke doelen: Ze zijn bedoeld om dwangarbeid, mensenhandel en moderne slavernij in toeleveringsketens tegen te gaan door middel van maatregelen voor meer transparantie en verantwoording. Bedrijven worden verplicht om rapporten uit te brengen over hun inspanningen wat betreft het identificeren en beperken van risico's op moderne slavernij in hun bedrijfsvoering of toeleveringsketens. Hier is een voorbeeld van hoe Johnson & Johnson met één rapport over mensenrechten en moderne slavernij deze regelgevingen heeft aangepakt.

Dat gezegd hebbende zijn er enkele belangrijke verschillen. Wetgeving voor moderne slavernij, zoals de Britse Modern Slavery Act en de Canadese Bill S-211 is voornamelijk gericht op rapportagevereisten voor meer transparantie in toeleveringsketens. Door deze wetgevingen worden bedrijven gestimuleerd om rapporten uit te brengen over hoe ze moderne slavernij tegengaan. Vaak ontbreken er echter procedures om deze rapporten te onderzoeken.

Daarentegen zijn in recente regelgevingen zoals de Noorse transparantiewet, CTCSA en opkomende EU-richtlijnen, bijv. de Richtlijn inzake passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven op het gebied van duurzaamheid (CSDDD), elementen van due diligence opgenomen waarmee specifieke maatregelen en verantwoording verplicht is.

Hiermee wordt een duidelijke ontwikkeling getoond: Wetgeving gericht op transparantie lijkt niet meer voldoende: er komen steeds meer verplichtingen ten aanzien van due dilligence. Als deze niet worden opgevolgd, is er ook nog sprake van gevolgen. Organisaties worden hierdoor gedwongen om actie te ondernemen en repressieve maatregelen te nemen tegen de organisaties die dat niet doen. Het tegengaan van systemische problemen door moderne slavernij in toeleveringsketens moet een van de topprioriteiten van bedrijven worden. Indien ze dat niet doen, moeten ze de gevolgen onder ogen zien, zoals aanzienlijke reputatieschade of financiële verliezen.