Conflictmineralen

Wat zijn conflictmineralen?

Conflictmineralen zijn grondstoffen of mineralen die afkomstig zijn uit een bepaald deel van de wereld waar zich conflicten voordoen die gevolgen hebben voor de ontginning en de handel in die grondstoffen.

Deze conflictmineralen zijn tin, tantaal, wolfraam (de '3 T's') en goud, die worden gedolven in Oost-Congo en voorkomen in alle consumentenelektronicaproducten, alsook in producten uit de juwelen-, auto-, lucht- en ruimtevaartindustrie, medische apparatuur en vele andere industrieën.

Zij vormen een belangrijke financieringsbron voor de krijgsheren in de DRC, die het geweld aanwakkeren dat de regio al tientallen jaren teistert. Deze mineralen worden gebruikt in een groot aantal producten, waaronder mobiele telefoons, computers, juwelen en voertuigen. Fabrikanten van originele apparatuur en partners in de toeleveringsketen werken samen om ervoor te zorgen dat de wereldwijde productie van voertuigen geen krijgsheren steunt of het conflict in de DRC aanwakkert.

Waar worden conflictmineralen gevonden?

Conflictmineralen die in de DRC worden gedolven, kunnen via talrijke locaties in naburige landen worden verscheept naar verwerkingsinstallaties.  Deze landen zijn: Soedan, Centraal-Afrikaanse Republiek, Oeganda, Republiek Congo, Angola, Tanzania, Rwanda, Burundi, Democratische Republiek Congo, Zambia en Angola.

Conflictmineralen in de toeleveringsketen

Conflictmineralen kunnen bewust of onbewust aanwezig zijn in de toeleveringsketen en deze verontreinigen. Dit kan in verschillende stadia gebeuren, via mijnbouw of handel in de Democratische Republiek Congo, in een buurland of verderop in de toeleveringsketen.

Ondernemingen aan zowel het upstream- als het downstream-eind van de toeleveringsketen lopen het risico betrokken te raken bij conflictmineralen. Conflictmineralen kunnen mogelijk worden verhandeld en verwerkt door belanghebbenden in de upstreamfase, alvorens te worden gebruikt in de downstreamfase bij de vervaardiging van producten in de volgende bedrijfstakken: software, defensie, lucht- en ruimtevaart, auto's en elektronica, enz.

De Democratische Republiek Congo blijft een complex bedrijfsklimaat om zaken te doen. In de oostelijke provincies van het land zijn sommige mijnen uitsluitend toegankelijk voor kleinschalige mijnwerkers of gewapende groepen. De productie van de mijnen passeert langs vele partijen alvorens te worden geëxporteerd, waardoor zij vatbaar is voor exploitatie door gewapende troepen.

De huidige wetgeving en initiatieven van regelgevende organisaties zijn erop gericht conflictmineralen uit de industriële toeleveringsketens te weren door van bedrijven te eisen dat zij bewijzen overleggen van de herkomst van hun mineralen en aantonen dat deze niet afkomstig zijn uit door conflicten getroffen gebieden en dat de handel niet heeft bijgedragen tot de financiering van deze gewapende groepen in de DRC. Dit werkt in de richting van een betere due-diligence waaraan bedrijven die in westerse landen actief zijn, in toenemende mate moeten voldoen.

Tot deze initiatieven, die de handel vrij van conflictmineralen trachten te maken, behoren: het International Tin Supply Chain Initiative, Solutions for Hope (een gesloten pijptoeleveringsketen voor tantaal) en de internationale conferentie over het gebied van de Grote Meren (ICGLR).

Wat wordt er gedaan?

Het Congres van de VS heeft in 2010 een baanbrekende wet inzake conflictmineralen aangenomen, op grond waarvan in de VS genoteerde bedrijven moeten bepalen of hun producten een of meer van de vier mineralen, tin, tantaal, wolfraam en goud, bevatten die uit Congo of een van de negen buurlanden daarvan afkomstig zijn.

Sectie 1502 van de Amerikaanse Dodd Frank Act, beter bekend als de conflictmineralenbepaling, is het eerste stuk wetgeving dat de banden tussen de lucratieve mineralenhandel in Oost-Congo en onrechtmatige gewapende groepen moet doorbreken. Op grond van deze wet moeten in de VS genoteerde bedrijven die menen mineralen uit de regio in te kopen, hun toeleveringsketen controleren, de zogenaamde due diligence, om na te gaan of hun aankopen van mineralen ten goede zijn gekomen aan onrechtmatige gewapende groeperingen. Bedrijven moeten vervolgens aan de Amerikaanse toezichthouder, de Security and Exchange Commission (SEC), publiekelijk verslag uitbrengen over de maatregelen die zij hebben genomen.

Sommige bedrijven zijn begonnen met het traceren en controleren van hun toeleveringsketens als gevolg van de wetgeving in sectie 1502 van de Dodd-Frank Wall Street Reform Act. Het Motorola Solutions for Hope Project, het Conflict-Free Tin Initiative en het certificeringssysteem van de internationale conferentie over het gebied van de Grote Meren zijn belangrijke voorbeelden van vooruitgang in de regio. Conflictmineralen moeten op duurzame wijze worden gewonnen om verdere vooruitgang te boeken bij de beëindiging van dit conflict.