Duurzaamheidsstrategie voor de toeleveringsketen

Er heeft wereldwijd een aanzienlijke verschuiving plaatsgevonden naar duurzamere toeleveringsketens, aangedreven door toenemende regelgeving, stijgende verwachtingen van consumenten en aanzienlijke druk van investeerders. In een recent rapport van Purdue University wordt opgemerkt dat “meer dan 90% van de S&P 500-bedrijven nu in enige vorm milieu-, maatschappelijke en bestuursverslagen publiceert”, wat aangeeft dat bedrijven steeds meer prioriteit geven aan ESG-praktijken en transparantie.

Tegelijkertijd leggen overheden en internationale instanties strengere milieuregels op en vragen zij om meer toezicht op maatschappelijke verantwoordelijkheid. De Richtlijn inzake passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven op het gebied van duurzaamheid (CSDDD) en de Duitse wet inzake passende zorgvuldigheid in de toeleveringsketen (LkSG) verplichten bedrijven wettelijk om emissies van leveranciers, gebruik van materiaal, ethische inkoop en arbeidspraktijken te monitoren, met vergelijkbare mandaten die in verschillende landen worden ingevoerd om wereldwijde duurzaamheidsinitiatieven te ondersteunen. Om voorop te blijven lopen op het gebied van regelgeving en te voldoen aan de verwachtingen van consumenten en investeerders, richten bedrijven zich steeds meer op het implementeren van robuuste strategieën voor duurzaamheid in de toeleveringsketen.

Wat is een duurzaamheidsstrategie voor de toeleveringsketen?

Een duurzaamheidsstrategie voor de toeleveringsketen is een gestructureerde, langetermijnbenadering om de milieu- en maatschappelijke impact van toeleveringsketens te minimaliseren en tegelijkertijd de efficiëntie en winstgevendheid te behouden of zelfs te verbeteren. Duurzaam supply chain management integreert best practices in inkoop, productie, distributie en productbeheer aan het einde van de levenscyclus om de CO₂-voetafdruk te verkleinen, hulpbronnen te sparen en ethische arbeidspraktijken te waarborgen.

Terwijl algemene duurzaamheidsinitiatieven van bedrijven zich richten op het verminderen van de totale CO₂-voetafdruk van een bedrijf en het vergroten van maatschappelijke verantwoordelijkheid en ethisch bestuur, richt duurzaamheid in de toeleveringsketen zich specifiek op de levenscyclus van goederen en diensten.

Deze strategie volgt een logische progressie doorheen de toeleveringsketen, waarbij elke fase verschillende mogelijkheden biedt om de milieu- en maatschappelijke prestaties te verbeteren:

Upstream sourcing: Toezien op een verantwoorde inkoop van grondstoffen, waarbij leveranciers voldoen aan milieu- en ethische normen.
Productie & bedrijfsvoering: Vermindering van emissies, afval en energieverbruik tijdens de productie door de implementatie van schonere technologieën en efficiëntere processen.
Logistiek & distributie: Optimalisatie van transport, opslag en last-mile-levering om de efficiëntie te verbeteren en de impact op het milieu te verminderen.
End-of-Life Management: Toepassing van de principes van de circulaire economie door middel van recycling, hergebruik en verantwoorde productverwijdering om de kringloop van duurzaamheid te sluiten.

Traditionele strategieën voor de toeleveringsketen geven prioriteit aan kosten, efficiëntie en snelheid, vaak ten koste van duurzaamheid. Duurzame toeleveringsketens daarentegen streven naar een evenwicht tussen efficiëntie en verantwoordelijkheid op het gebied van milieu en maatschappij op de lange termijn.

Een goed uitgevoerde duurzaamheidsstrategie voor de toeleveringsketen gaat verder dan naleving van de regels en transformeert de toeleveringsketen actief tot een motor voor verantwoord ondernemen en bedrijfswaarde. Het verhoogt de efficiëntie en pakt tegelijkertijd wereldwijde uitdagingen aan, zoals klimaatverandering, dwangarbeid en verantwoord gebruik van hulpbronnen. Door duurzaamheid in de toeleveringsketen te integreren, beperken bedrijven risico’s en creëren ze nieuwe groeikansen voor succes op lange termijn.

De belangrijkste pijlers van duurzaamheidsstrategieën voor de toeleveringsketen

Een duurzame toeleveringsketenstrategie moet milieuverantwoordelijkheid, ethische inkoop en operationele veerkracht waarborgen. Deze pijlers vormen de basis van duurzame strategieën voor de toeleveringsketen.

Milieuprestaties en emissiereductie

Milieuprestaties vormen een fundamenteel onderdeel van elke duurzaamheidsstrategie voor de toeleveringsketen. Organisaties dienen de ecologische impact van hun toeleveringsketen in elke fase van de waardeketen te verminderen, van de winning van grondstoffen tot de productie, distributie en het einde van de levensduur van producten.

Een belangrijke focus ligt op het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen (BKG). Dit kan onder meer het implementeren van energiezuinige productieprocessen, het optimaliseren van transportroutes en de overstap naar elektrische of emissiearme voertuigen omvatten. Magazijnen en distributiecentra kunnen ook hernieuwbare energiebronnen zoals zonne- of windenergie integreren om hun CO₂-voetafdruk verder te verkleinen.

Even belangrijk zijn afvalvermindering en behoud van hulpbronnen. Strategieën omvatten vaak praktijken uit de circulaire economie, zoals het gebruik van duurzame verpakkingen, het inkopen van recyclebare of hernieuwbare materialen en het inzetten van gesloten systemen om water te besparen en het gebruik van grondstoffen te minimaliseren. Deze maatregelen verminderen de schade aan het milieu en dragen verder bij aan de operationele efficiëntie op lange termijn.

Duurzaamheid van leveranciers en integratie van inkoop

Duurzame inkoop betekent dat leveranciers zich moeten houden aan ethische en milieunormen. Inkoopteams spelen een cruciale rol bij het integreren van duurzaamheidscriteria in de selectie en het beheer van leveranciers.

Een effectieve duurzaamheidsstrategie voor de toeleveringsketen geeft voorrang aan leveranciers met sterke ESG-verplichtingen, ethische arbeidspraktijken en milieucertificeringen, zoals FSC, Fair Trade of ISO 14001. Deze leveranciers kunnen bijvoorbeeld materialen dichter bij productiecentra inkopen om transportemissies te verminderen en circulaire toeleveringsketens te ondersteunen.

Binnen een duurzaamheidsstrategie voor de toeleveringsketen dient regelmatig te worden beoordeeld of leveranciers voldoen aan duurzaamheidsnormen en dient certificering door een onafhankelijke instantie te worden vereist. Dit waarborgt dat ethische arbeidspraktijken en mensenrechten worden nageleefd. Een duurzaamheidsstrategie dient tevens samenwerking met leveranciers te omvatten om hun duurzaamheidsprestaties te verbeteren door middel van training, stimulansen en innovatiefinanciering.

Risico, veerkracht en bestuur

Als een van de belangrijkste pijlers van een duurzaamheidsstrategie voor de toeleveringsketen vereist veerkracht zowel noodplanning als structurele veranderingen die de blootstelling aan verstoringen verminderen. Diversificatie van leveranciers, inkoop dichter bij belangrijke markten en het vermijden van overmatige afhankelijkheid van risicovolle regio’‘s dragen allemaal bij aan de continuïteit van de levering. Deze maatregelen dragen bij aan het verbeteren van de operationele flexibiliteit zonder afbreuk te doen aan bredere duurzaamheidsdoelstellingen, door de kwetsbaarheid in de hele waardeketen te verminderen.

Goed bestuur versterkt de veerkracht door ervoor te zorgen dat duurzaamheidsinspanningen transparant en afdwingbaar zijn en aansluiten bij veranderende regelgeving. Een krachtige strategie moet rekening houden met internationale ESG-kaders en rapportageverplichtingen, zoals de Sustainable Development Goals van de VN of de Green Deal van de EU. Door traceerbaarheid, nalevingscontrole en interne verantwoordingsplicht te integreren in de activiteiten van de toeleveringsketen, wordt gewaarborgd dat toezeggingen worden omgezet in meetbare, continue prestaties.

Strategieën voor duurzaam supply chain management

Een krachtige duurzaamheidsstrategie voor de toeleveringsketen wordt niet alleen bepaald door visie, maar ook door actie. Om een meetbare impact te realiseren, moeten bedrijven specifieke praktijken integreren op het gebied van milieu, maatschappij en bestuur. Hieronder volgen bewezen, uitvoerbare strategieën voor duurzaam supply chain management.

Monitor Scope-3-emissies: Scope-3-emissies vertegenwoordigen ongeveer 70% van alle bedrijfsemissies. Bedrijven dienen daarom indirecte emissies in de hele waardeketen te meten en rapporteren, inclusief die van leveranciers, logistieke dienstverleners en productgebruik. Dit helpt bedrijven om gebieden met een hoge impact te identificeren en gerichte maatregelen te nemen om hun netto-nuldoelstellingen te bereiken.
Evalueer de ESG-prestaties van leveranciers: Gebruik gestandaardiseerde beoordelingen en scorecards om leveranciers te benchmarken op het gebied van milieu-impact, arbeidspraktijken en ethiek. Deze inzichten ondersteunen weloverwogen inkoopbeslissingen en zorgen voor verantwoordelijkheid binnen het hele netwerk.
Voer due diligence uit voor mensenrechten: Implementeer systemen om risico’s met betrekking tot moderne slavernij, dwangarbeid en onveilige werkomstandigheden te identificeren en aan te pakken. Dit is met name van belang bij inkoop uit risicovolle regio’s of sectoren.
Integreer duurzame inkooppraktijken: Neem ESG-criteria op in het inkoopbeleid, het onboardingproces van leveranciers en contractvoorwaarden om ervoor te zorgen dat duurzaamheid een rol speelt bij elke inkoopbeslissing. In combinatie met karteringssoftware voor de toeleveringsketen verbeteren deze werkwijzen ook het inzicht in de prestaties van leveranciers en de blootstelling aan risico’s.
Vergroot transparantie en traceerbaarheid: Evalueer het risicobeheer van de toeleveringsketen in het volledige netwerk, tot aan de onderleveranciers, om meer inzicht te krijgen in inkooppraktijken, materiaalstromen en nalevingskwesties. Transparantie bevordert het vertrouwen bij belanghebbenden en draagt bij aan veerkracht bij verstoringen.
Versterk de leverancierscapaciteit door middel van samenwerking: Versterk de prestaties van leveranciers door middel van gerichte training, correctieve actieplannen en voortdurende ondersteuning. Door gebruik te maken van digitale platforms om voortgang bij te houden, prestaties te benchmarken en best practices te delen, kan de impact worden vergroot en wordt afstemming binnen het hele leveringsnetwerk gewaarborgd.
Verifieer duurzaamheidsclaims door middel van audits: Maak gebruik van audits door externe partijen en documentatiebeoordelingen om ESG-claims te valideren en naleving van duurzaamheidsnormen te waarborgen. Regelmatige verificatie helpt greenwashing te voorkomen en beschermt de integriteit van het merk.
Verminder logistieke emissies en afval: Optimaliseer transportmethoden, consolideer zendingen en maak gebruik van emissiearme voertuigen of brandstoffen. Deze inspanningen verminderen de CO₂-voetafdruk bij de uitvoering en distributie en hebben een aanzienlijke impact op de duurzaamheidsinspanningen.
Ontwerp voor circulariteit: Neem hergebruik, recycling en materiaalherwinning op in het ontwerp van producten en verpakkingen. Circulaire strategieën verminderen afval en afhankelijkheid van hulpbronnen en ondersteunen tegelijkertijd milieudoelstellingen.

Impact meten en ROI stimuleren

Bedrijven dienen belangrijke prestatie-indicatoren (KPI’s) vast te stellen en te monitoren om hun voortgang ten aanzien van specifieke duurzaamheidsdoelstellingen bij te houden. Deze duurzaamheidsverslagen kunnen een breed scala aan ESG-factoren omvatten, waaronder het bijhouden van de vermindering van broeikasgasemissies, afval dat niet op stortplaatsen terechtkomt, waterverbruik of het gebruik van hernieuwbare energie. Bedrijven verzamelen en analyseren gegevens over hun duurzaamheidsinitiatieven om de impact ervan te bepalen, zoals kostenbesparingen door efficiënt gebruik van hulpbronnen, lagere afvalverwerkingskosten of hogere inkomsten uit duurzame producten of praktijken.

CSR-beoordelingen door externe partijen bieden externe validatie van de inspanningen en vorderingen van een bedrijf op het gebied van duurzaamheid. Dit kunnen duurzaamheidsbeoordelingen, certificeringen, normen, audits en verificaties zijn. Deze beoordelingen vergroten de geloofwaardigheid en transparantie, waardoor belanghebbenden en investeerders meer vertrouwen krijgen in de duurzaamheidsclaims van een bedrijf.

Veel bedrijven publiceren afzonderlijke duurzaamheidsverslagen om hun prestaties, doelstellingen en voortgang op het gebied van ESG bekend te maken. Bedrijven maken steeds vaker gebruik van geavanceerde datagestuurde platforms om deze inspanningen te sturen. Ze gebruiken technologie om duurzaamheidsgegevens bij te houden en uitgebreide scorecards en rapportages op te stellen. Deze tools ondersteunen ook naleving van regelgeving en helpen organisaties te voldoen aan toenemende openbaarmakingsvereisten door ESG-gegevens te integreren in financiële rapportages en officiële verslagen.

Veranderende druk en toekomstige trends

De integratie van duurzame praktijken in toeleveringsketens is niet langer een nichekwestie, maar een fundamentele strategische noodzaak, aangedreven door een samenloop van factoren in een snel veranderende mondiale omgeving. Overheden over de hele wereld voeren strengere milieu- en maatschappelijke regelgeving in, wat wijst op een wereldwijde trend om bedrijven verantwoordelijk te houden voor de duurzaamheidspraktijken binnen hun waardeketens.

Consumenten worden zich ook steeds meer bewust van de maatschappelijke en ecologische impact van de producten die zij aanschaffen. De voorkeur voor duurzame producten en praktijken zet bedrijven onder druk om groene toeleveringsketens op te zetten. De druk van investeerders is toegenomen met 25% in vijf jaar tijd en is daarmee de snelst groeiende drijfveer achter duurzaamheidsinspanningen geworden. Dit onderstreept een fundamentele verschuiving in het beleggingslandschap, waar ESG-factoren steeds meer worden erkend als essentieel voor financiële prestaties en waardecreatie op lange termijn.

Bovendien wordt technologie nu ingezet om krachtigere duurzaamheidsstrategieën te stimuleren. Digitale tools kunnen helpen bij het identificeren van mogelijkheden om emissies en afval te verminderen, terwijl AI de logistiek, inkoopbeslissingen en het beheer van hulpbronnen kan optimaliseren om zowel de efficiëntie als de duurzaamheid te verbeteren. Bovendien kan blockchaintechnologie de transparantie en traceerbaarheid van de toeleveringsketen vergroten, waardoor de milieu- en maatschappelijke prestaties in complexe netwerken beter kunnen worden gecontroleerd.

Aan de slag met een duurzaamheidsstrategie voor de toeleveringsketen

De eerste stap bij het opstellen van een duurzaamheidsstrategie voor de toeleveringsketen is het verkrijgen van een uitgebreid overzicht van het volledige netwerk. Hoewel veel bedrijven zich voornamelijk richten op eerstelijnsleveranciers, liggen ESG-risico’s vaak dieper in de waardeketen. Effectief in kaart brengen van de toeleveringsketen identificeert alle relevante belanghebbenden, van de winning van grondstoffen tot het eindgebruik, en biedt inzicht in de processen, inputs en relaties die bepalend zijn voor de milieu- en maatschappelijke prestaties.

Zodra de toeleveringsketen in kaart is gebracht, is de volgende stap het identificeren en prioriteren van de belangrijkste ESG-risico’s en -kansen. Door duidelijke uitgangspunten vast te stellen voor belangrijke milieu- en maatschappijgerelateerde indicatoren kunnen organisaties de voortgang in de tijd meten en de impact van hun initiatieven beoordelen. Door ons aan te sluiten bij erkende duurzaamheidsnormen, zoals het Greenhouse Gas (GHG-) Protocol en ISO-kaders, waarborgen wij consistentie en geloofwaardigheid. Nu de regelgeving voortdurend verandert, is een proactieve benadering van compliance van cruciaal belang voor een langetermijnstrategie en risicobeperking.

Technologie speelt een centrale rol in dit proces. Oplossingen voor duurzaamheidsrisicobeoordeling ondersteunen bedrijven bij het evalueren van leveranciersprestaties, het benchmarken van ESG-criteria en het monitoren van verbeteringen in de loop van de tijd. Het betrekken van leveranciers middels gestructureerde beoordelingen, trainingsprogramma’s en gezamenlijke doelstellingen is essentieel voor het stimuleren van duurzaamheidsverbeteringen in de hele toeleveringsketen.